Τα τατουάζ επηρεάζουν την ανοσία και μπορεί να μειώνουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων

Μια πρωτοποριακή διεθνής μελέτη με τη συμμετοχή επιστημόνων από το Βιολογικό Κέντρο της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών δείχνει ότι οι ευρέως χρησιμοποιούμενες χρωστικές ουσίες για τατουάζ, επηρεάζουν την ανοσία, προκαλούν φλεγμονή και μπορεί να μειώσουν την αποτελεσματικότητα ορισμένων εμβολίων. Αμέσως μετά την εφαρμογή, οι χρωστικές ουσίες εξαπλώνονται γρήγορα μέσω του λεμφικού συστήματος και συσσωρεύονται στους λεμφαδένες, όπου παραμένουν εκεί για χρόνια. Η έρευνα διερεύνησε την τοξικότητα των τριών πιο συχνά χρησιμοποιούμενων χρωστικών ουσιών – μαύρη, κόκκινη και πράσινη – και διαπίστωσε ότι οι χρωστικές όχι μόνο παραμένουν στο δέρμα, αλλά αποθηκεύονται μόνιμα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Δεν υπάρχουν ακριβή στατιστικά στοιχεία. Αλλά οι εκτιμήσεις λένε ότι περίπου το 15% των ανθρώπων στην Τσεχική Δημοκρατία έχουν τατουάζ. Και σύμφωνα με νέα διεθνή έρευνα, οι άνθρωποι αυτοί κινδυνεύουν από πιθανά προβλήματα ανοσίας.

Στη μελέτη, ερευνητές από δώδεκα ομάδες (συμπεριλαμβανομένης μιας από την Τσεχική Δημοκρατία) αναφέρουν ότι το μελάνι ταξιδεύει μέσω των λεμφικών αγγείων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και στη συνέχεια συσσωρεύεται σε μεγάλες ποσότητες στους λεμφαδένες. Εκεί, απορροφάται ενεργά από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος – τα λεγόμενα μακροφάγα. Τα κύτταρα αυτά, τα οποία “καθαρίζουν” ξένα σωματίδια όπως βακτήρια, ιούς ή τοξίνες, δεν μπορούν να διασπάσουν τη χρωστική ουσία του τατουάζ.

Τα μακροφάγα εξαντλούνται τόσο πολύ από αυτή τη μάταιη προσπάθεια που καταστρέφονται. Αυτό οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο – ένα φαινόμενο που είναι επίσης πιο έντονο στα μαύρα και κόκκινα μελάνια.

“Η διαδικασία του τατουάζ προκαλεί μια φλεγμονώδη αντίδραση που έχει δύο σαφώς αναγνωρίσιμες φάσεις. Πρώτον, υπάρχει η οξεία φλεγμονή, η οποία κορυφώνεται μέσα σε λίγες ώρες μετά την εφαρμογή του τατουάζ και υποχωρεί σταδιακά τις πρώτες ημέρες. Ακολουθεί μια πιο μακροχρόνια φάση κατά την οποία οι φλεγμονώδεις διεργασίες και η ενεργοποίηση των ανοσοποιητικών κυττάρων στους λεμφαδένες επιμένουν για τουλάχιστον δύο μήνες”, περιγράφουν οι ερευνητές. Η ομάδα παρατήρησε τη χρωστική στους λεμφαδένες όχι μόνο σε εργαστηριακά ποντίκια, αλλά και σε δείγματα που ελήφθησαν από ανθρώπινους λεμφαδένες. Και μάλιστα πολλά χρόνια μετά το τατουάζ.

Τατουάζ και εμβολιασμός

Η μελέτη ασχολήθηκε επίσης με το ερώτημα κατά πόσον τα τατουάζ μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού, ένα θέμα που έλαβε μεγάλη προσοχή κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα ποντίκια με τατουάζ παρήγαγαν σημαντικά λιγότερα αντισώματα μετά τον εμβολιασμό με εμβόλιο mRNA. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένα από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος παραμένουν επηρεασμένα από τη χρωστική ουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα, επεξεργάζονται λιγότερο καλά το αντιγόνο και παρέχουν ασθενέστερα σήματα που απαιτούνται για την παραγωγή αντισωμάτων. Ομοίως, τα ανθρώπινα ανοσοποιητικά κύτταρα που εκτέθηκαν στη μελάνη ανταποκρίθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά στο αντιγόνο.

Τα ευρήματα αυτά ανοίγουν νέα ερευνητικά ερωτήματα για την ασφάλεια των τατουάζ και τις πιθανές επιπτώσεις τους σε άτομα που έχουν καλύψει μεγάλο μέρος του σώματός τους. “Το μελάνι του τατουάζ δεν είναι ουδέτερο από άποψη ανοσολογίας. Μπορεί να αλλάξει το περιβάλλον στους λεμφαδένες μακροπρόθεσμα, κάτι που μπορεί να είναι σημαντικό στις αντιδράσεις σε λοιμώξεις και εμβολιασμούς”, επισημαίνει ο Μάρτιν Πάλους από το Βιολογικό Κέντρο της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχικής Δημοκρατίας, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη.

Η έρευνα για το φαινόμενο που περιγράφεται παραπάνω δεν τελειώνει με την παρούσα μελέτη. Οι επιστήμονες θα διερευνήσουν περαιτέρω τη σχέση μεταξύ των χρωστικών του τατουάζ, του ανοσοποιητικού συστήματος και των ασθενειών με περισσότερες λεπτομέρειες. Οι επικεφαλής συγγραφείς της μελέτης – Σαντιάγκο Φ. Γκονσάλες και Μάρτιν Πάλους – έχουν ήδη υποβάλει από κοινού αίτηση για επιχορήγηση στο πλαίσιο του προγράμματος WEAVE – Lead Agency που παρέχεται από το Ελβετικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών και την Υπηρεσία Επιχορήγησης της Τσεχικής Δημοκρατίας. Σε αυτήν, θέλουν να εστιάσουν ειδικότερα στη βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι χρωστικές τατουάζ επηρεάζουν την ανοσολογική απόκριση στο πλαίσιο των μολυσματικών ασθενειών.

Η παρούσα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό PNAS, υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα σχετικά με την ασφάλεια των μελανιών τατουάζ και τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας παρουσίας τους στον οργανισμό, σύμφωνα με τους συγγραφείς.