Ο Ιστορικός Μιχάλης Βαρλάς για τις…. ” σφαγές της Χίου”.(βίντεο)

Το περασμένο Σάβκο στην Χίο πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις μνήμης από την 200η επέτειο από τις….  Σφαγές  της Χίου. Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου το Σάββατο οργάνωσε εκδήλωση τιμής και μνήμης αφιερωμένη στα θύματα της Σφαγής στην Μαρτυρική Ιερά Μονή Αγίου Μηνά παρουσία του Περιφερειάρχη Κωνσταντίνου Μουτζούρη του Σεβασμιότατου Χίου, Ψαρρών και Οινουσσών κ.κ. Μάρκου ενώ παρευρέθηκαν και στελέχη της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας, του νησιού καθώς και  25 Δημοσιογράφοι από ΜΜΕ Ελλάδας και Κύπρου φιλοξενούμενοι της ΠΒΑ.

Στην εκδήλωση ένας εκ τον κύριων ομιλητών ήταν ο Χιώτης Ιστορικός Μιχάλης Βαρλάς, που μέσα από τις περιγραφές του φώτισε τα γεγονότα της εποχής.

“Μετά από μια αποτυχημένη πολιορκία του Κάστρου της Χίου από Σαμιώτες επαναστάτες και Χιώτες στασιαστές με ηγέτες τον Λυκούργο Λογοθέτη και τον Αντώνη Μπουρνιά, οθωμανικά στρατεύματα και άτακτοι από την Ανατολία εξαπολύουν σφαγές που θα διαρκέσουν από τις 30 Μαρτίου μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1822.

Ο Σφαγές της Χίου αποτέλεσαν γεγονός με τεράστια σημασία για την Ελληνική Επανάσταση, γιατί

• Ξέπλυναν την ντροπή των σφαγών αμάχων Μουσουλμάνων κατά την κατάληψη της Τριπολιτσάς
• Αναζωπύρωσαν το Φιλελληνικό κίνημα στην Ευρώπη και συγκίνησαν ακόμα και συντηρητικούς κύκλους και κυβερνήσεις που αρχικά ήταν αντίθετοι στην Επανάσταση
• Οδήγησαν τους Χιώτες της Διασποράς σε πιο ένθερμη υποστήριξη και χρηματοδότηση της Επανάστασης.
• Ενέπνευσαν μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Βίκτωρ Ουγκώ και ο Ευγένιος Ντελακρουά να εκφράσουν καλλιτεχνικά την συμπαράσταση τους στα θύματα της Σφαγής.

Οι Σφαγές, οι πυρπολήσεις των κτηρίων του νησιού και οι λεηλασίες ερήμωσαν το μεγαλύτερο μέρος του νησιού και ανάδειξαν σε τόπους μαρτυρίου ιερά προσκυνήματα, χωριά και παραλίες του νησιού.

Η πρώτη φάση της Σφαγής, μέχρι τις αρχές του Ιουνίου του 1822, όταν ο Κανάρης πυρπόλησε την ναυαρχίδα της οθωμανικής αρμάδας, εξόντωσε περισσότερο από το 20% του πληθυσμού που ξεπερνούσε κατά πληροφορίες της εποχής τους 100000 κατοίκους. Μετά την πυρπόληση της ναυαρχίδας εξαπολύθηκε σαρωτική σφαγή που κάλυψε το σύνολο του νησιού, ακόμα και τα προνομιακά χωριά της μαστίχας στον νότο, τα οποία δεν είχαν χτυπηθεί τόσο σκληρά κατά την πρώτη φάση.

Το αποτέλεσμα της Καταστροφής κράτησε την Χίο σε σχετική πληθυσμιακή ερήμωση τουλάχιστον για 10 χρόνια, ως το 1832, και ολόκληρες περιοχές σε δημογραφική και οικονομική συρρίκνωση μέχρι και σήμερα.

Οι Χιώτες πρόσφυγες γέμισαν τα νησιά της ελεύθερης Ελλάδας, πόλεις και χωριά της Πελοποννήσου και πολλά λιμάνια και παραδοσιακές εστίες της Ελληνικής Διασποράς στην Ευρώπη και στον Μεσογειακό χώρο.

Στο παράδειγμα των προσφύγων της Επανάστασης, της Χίου και μετά των Ψαρών και της Κάσσου, αναπτύχθηκε ένα σύστημα αποκατάστασης προσφύγων που βοήθησε μετέπειτα πολύ τους Κρήτες, τους Πόντιους και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Οι Χιώτες κυρίως εποίκισαν την Σύρο και δημιούργησαν την Ερμούπολη, τον Πειραιά και σε μεγάλο βαθμό την Αθήνα, πρωτεύουσα του νέου κράτους από το 1834. Πολλά από τα γνωστά μέγαρα της Αθήνας ανήκουν σε Χιώτες που οι ίδιοι ή η οικογένειά τους έφυγαν από το νησί κατά τις Σφαγές, με πρώτο το μέγαρο Βούρου, Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών στην Κλαυθμώνος και το γνωστό Μέγαρο Μαξίμου (!).  

Σημαντικά έργα και προσωπικά ενθυμήματα μαρτυρούν τις περιπέτειες που έζησαν οι Χιώτες και οι Χιώτισες θύματα της Σφαγής. Ανάμεσα τους ξεχωρίζει η success story του Λουκή Λάρα, ήρωα του Δημητρίου Βικέλα, ο οποίος επιστρέφει μετά την δική του σωτηρία για να σώσει την αγαπημένη του που θα παντρευτεί.

Την τύχη των γυναικών που αιχμαλωτίζονται, βιάζονται και σκλαβώνονται από τους δολοφόνους των οικείων τους ανακαλύπτουμε και στις παραδόσεις άλλων πόλεων, όπως η Χιώτισα της Λεμεσού, που εμπνέει τον εθνικό ποιητή της Κύπρου Βασίλη Μιχαηλίδη για το ομώνυμο ποίημα του.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία της μητέρας του Εμμανουήλ Ροΐδη, η προσωπικότητα της οποίας καθόρισε την εξέλιξη του γνωστού συγγραφέα της Πάπισας Ιωάννας. Η Κορνηλία Ροΐδη, κόρη Ροδοκανάκη, αιχμαλωτίζεται και μεγαλώνει σε μια τούρκικη στάνη για κάμποσα χρόνια πριν εξαγοραστεί και οδηγηθεί στην πλούσια οικογένειά της στο Λιβόρνο.

Οι Σφαγές αναδεικνύουν την πιο σημαντική Διασπορά εμπόρων και επιχειρηματιών του 19^ου αιώνα και έναν ανθρώπινο τύπο που ύμνησε ο καθηγητής Γεώργιος Ορφανίδης στο έργο του «Άγιος Μηνάς», με τα παρακάτω λόγια.

Υπάρχει γενεά τις Ελλήνων φιλοπόνων, δραστηρίων, άνευ πατρίδος, διεσπαρμένων εφ΄όλης της γης. Ως αστέρες διανύοντες μεγάλας τροχιάς αφίστανται ούτοι πολλάκις μεταξύ των αλλ΄όπου έκαστος διέλθη ή φανή, διαφωτίζη και εκπλήττει τον πέριξ ορίζοντα διά της νοημοσύνης του. όσοι δ εξ αυτών εισίν απλανείς, καθίστανται κέντρον των πέριξ διασχιζόντων τας αχανείς εκτάσεις, προς δόξαν και τιμήν του Ελληνικού ονόματο. Η γενεά αύτη είναι η των Χίων.

Ανέστιοι αλλ’ εκατομυριούχοι, άμοιροι πολλάκις θεωριών αλλά κάτοχοι πάντοτε πρακτικών γνώσεων, φειδωλοί φύσει αλλά μεγαλόδωροι και μεταδοτικοί εν καιρώ τω δέοντι, βάσιν του βίου έχουσι την πείραν, και πλουτούντες αποκτώσιν, όπου και αν ζήσωσι, την ηθικήν εκείνην και κοινωνικήν βαρύτητα, εφ ης ερείδεται η τάξις και η ελευθερία των εθνών. …

Δείτε όλο το βίντεο από την εκδήλωση: