Η φετινή σεζόν για την αιγοπροβατοτροφία ξεκίνησε με προσευχές και… αριθμούς που προκαλούν ανησυχία. Οι πρώτες γεννήσεις έχουν ξεκινήσει σε Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία, αλλά η ευλογιά των προβάτων και το υψηλό κόστος ζωοτροφών διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό σκηνικό.
Στην καρδιά της Ελασσόνας, όπου παραδοσιακά γίνεται και η πρώτη «ευλογία των κοπαδιών» από τους ιερείς κάθε φθινόπωρο, οι κτηνοτρόφοι ετοιμάζονται για μια χρονιά με μειωμένο ζωικό κεφάλαιο κατά 7% έως 10%, γεγονός που προμηνύει και πτώση παραγωγής πρόβειου γάλακτος τουλάχιστον 15%.
Σύμφωνα με τα τελευταία επιβεβαιωμένα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, τον Σεπτέμβριο οδηγήθηκαν σε θάνατο 330.000 αιγοπρόβαταλόγω ευλογιάς, αριθμός που αντιστοιχεί στο 7% του συνόλου των ζώων για τα οποία καταβλήθηκε συνδεδεμένη ενίσχυση το 2024.
Παρά τη μικρή επιβράδυνση της εξάπλωσης, οι ειδικοί του ΕΛΓΑ δεν αποκλείουν ότι μέχρι τον Φεβρουάριο το ποσοστό αυτό θα αγγίξει το 10%, κυρίως σε Θεσσαλία, Σέρρες, Ξάνθη και Έβρο.
Η «ευλογία των προβάτων»: Παράδοση και ανάγκη
Η ευλογία των προβάτων αποτελεί ένα παλαιό έθιμο που επαναλαμβάνεται κάθε φθινόπωρο, λίγο πριν αρχίσει η γαλακτοπαραγωγή. Ιερείς τελούν ειδική δέηση στα μαντριά, ζητώντας από τον Θεό προστασία από ασθένειες και καταστροφές.
Φέτος, το τελετουργικό απέκτησε πιο βαθιά σημασία: μετά την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ζώων, οι παραγωγοί προσεύχονται κυριολεκτικά «να μη χαθεί άλλο αίμα».
Ο Μητροπολίτης Ελασσώνος Χαρίτων τέλεσε αγιασμό σε μονάδες της περιοχής, ευλογώντας τα κοπάδια και μιλώντας για «πίστη και ελπίδα στα δύσκολα χρόνια της ελληνικής υπαίθρου». Όπως είπε χαρακτηριστικά:
«Τα πρόβατα δεν είναι μόνο ζώα. Είναι το ψωμί, το γάλα και το μέλλον των οικογενειών που ζουν στα βουνά της Ελλάδας».
Μείωση παραγωγής έως 15% και πίεση στην αγορά
Οι ειδικοί μιλώντας στο tilegrafimanews.gr υπολογίζουν ότι η παραγωγή πρόβειου γάλακτος θα μειωθεί φέτος κατά 15%, με τη Θεσσαλία και τη Βόρεια Ελλάδα να σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος.
Η απώλεια ζωικού κεφαλαίου προήλθε κυρίως από παραγωγικές φάρμες με βελτιωμένες ράτσες, γεγονός που σημαίνει ότι, παρά τη φαινομενική μείωση κατά 7%-10% σε αριθμό ζώων, η πραγματική απώλεια σε ποσότητα γάλακτος είναι πολύ μεγαλύτερη.
Παράλληλα, δεκάδες μονάδες έχουν περιορίσει τη βόσκηση και προχωρούν σε σταβλισμό για μήνες, αυξάνοντας τα κόστη ζωοτροφών και ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο ΕΦΚΑ αναφέρει ότι περίπου 4.200 κτηνοτρόφοι αιτήθηκαν αναστολή ασφαλιστικών εισφορώνλόγω απώλειας ζωικού κεφαλαίου και μειωμένων εισοδημάτων, ενώ άλλοι 1.700 έχουν ενταχθεί σε ειδική ρύθμιση χρεών.
Το γάλα στα 1,60 ευρώ: «Ρεαλιστική βάση»
Η αγορά διαμορφώνει νέες ισορροπίες. Οι πρώτες συμφωνίες για παραδόσεις πρόβειου γάλακτοςαναμένεται να κινηθούν γύρω από το 1,60 ευρώ/κιλό, με κάποιες μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες να εξετάζουν ακόμα υψηλότερες τιμές.
Πέρυσι, η μέση τιμή κυμάνθηκε στα 1,45 ευρώ/κιλό, ενώ σε ορισμένες περιοχές, όπως η Καρδίτσα και τα Γρεβενά, η τιμή έπεσε κάτω από τα 1,30 ευρώ.
«Το 1,60 ευρώ είναι ρεαλιστική βάση για φέτος», δηλώνει στο tilegrafimanews.gr ο παραγωγός Δημήτρης Λέκκας από τα Φάρσαλα.
«Το κόστος έχει ανέβει 40% μέσα σε δύο χρόνια, οι ζωοτροφές έχουν εκτιναχθεί, και τα φάρμακα είναι πια πολυτέλεια. Αν δεν δοθεί στήριξη, πολλοί θα εγκαταλείψουν.»
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), η παραγωγή πρόβειου γάλακτος το 2024 έφτασε τα 522.000 τόνους, ενώ για φέτος εκτιμάται ότι θα μειωθεί στα 440.000-450.000 τόνους.
Τα νέα μέτρα στήριξης: Ενισχύσεις, αποζημιώσεις και ρυθμίσεις
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανακοίνωσε τρία βασικά μέτρα για την ενίσχυση των κτηνοτρόφων:
1. Αποζημιώσεις ΕΛΓΑ ύψους 22 εκατ. ευρώ για τις απώλειες λόγω ευλογιάς, εκ των οποίων τα 10 εκατ. ευρώ έχουν ήδη πιστωθεί.
2. Μέτρο 23 για στήριξη παραγωγών που επλήγησαν από δυσμενείς κλιματικές συνθήκες, με προϋπολογισμό 178 εκατ. ευρώ.
3. Αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων έως το τέλος του 2026 για όσους υπέστησαν καθολική θανάτωση κοπαδιών.
Παράλληλα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβάλει εντός Νοεμβρίου συμπληρωματική συνδεδεμένη ενίσχυση αιγοπρόβειου, ύψους 10 εκατ. ευρώ, σε 34.617 αιτήσεις που είχαν παραμείνει σε εκκρεμότητα λόγω ελέγχων στο myDATA και στα παραστατικά παραγωγής.
Ανησυχία για σφαγές κοπαδιών
Εκτός από τις απώλειες της ευλογιάς, μερίδα κτηνοτρόφων επιλέγει να προχωρήσει σε πρόωρες σφαγές για να επωφεληθεί από τις αυξημένες τιμές στο αιγοπρόβειο κρέας.
Το αποτέλεσμα είναι να αποσυρθεί ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγικού ζωικού κεφαλαίου από την αγορά. Μόνο τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, καταγράφηκαν +22% περισσότερες σφαγές σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι.
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Λάρισας, Χρήστος Σιδηρόπουλος, επισημαίνει:
«Αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός, δεν θα έχουμε γάλα να παραδώσουμε την άνοιξη. Πρέπει να δοθούν άμεσα κίνητρα για διατήρηση του ζωικού κεφαλαίου».
Ελπίδα από την ευλογία και τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης
Παρά τη δύσκολη εικόνα, οι παραγωγοί διατηρούν ελπίδα. Στην ευλογία των προβάτων στην Ελασσόνα, ο ιερέας του χωριού Αγίου Δημητρίου, πατήρ Νεκτάριος, ευλόγησε τα κοπάδια με τον παραδοσιακό σταυρό και το αγιασμένο νερό.
«Ο Θεός να φυλάει τα ζώα μας και τα χέρια των ανθρώπων που δουλεύουν νύχτα και μέρα», είπε.
Η παρουσία νέων ανθρώπων, που επέστρεψαν στα χωριά για να συνεχίσουν τα οικογενειακά μαντριά, δίνει μια μικρή αλλά ουσιαστική νότα αισιοδοξίας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι νέες αιτήσεις για Εγκατάσταση Νέων Κτηνοτρόφων αυξήθηκαν κατά 18% το 2025, με 3.600 νέους ανθρώπους να εντάσσονται στα προγράμματα στήριξης.
Μια δύσκολη χρονιά, αλλά με προοπτική
Η φετινή «ευλογία των προβάτων» ήταν περισσότερο προσευχή για επιβίωση παρά εθιμικό γεγονός.
Οι απώλειες, το αυξημένο κόστος και η μείωση της παραγωγής δημιουργούν ένα σκηνικό κρίσης, αλλά και ευκαιρίας για ανασυγκρότηση της ελληνικής κτηνοτροφίας σε πιο βιώσιμη βάση.
Η τιμή των 1,60 ευρώ στο γάλα θεωρείται η ελάχιστη «δικαία τιμή» για να μείνει ζωντανός ο κλάδος — και μαζί του, η ψυχή της ελληνικής υπαίθρου.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Ειδήσεις Σήμερα:
Ακολουθήστε το LimnosReport.gr - στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Λήμνο το Βόρειο Αιγαίο, όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
