Ο «Μπλε Πνεύμονας» της Ανατολικής Μεσογείου βρίσκεται στη Λήμνο!

Ο «Μπλε Πνεύμονας» της Ανατολικής Μεσογείου βρίσκεται στη Λήμνο, όπου φιλοξενείται το μεγαλύτερο λιβάδι Ποσειδωνίας της περιοχής. Παρότι το γεγονός αυτό από μόνο του την καθιστά πολύτιμη, η οικολογική του σημασία δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Γι’ αυτό, η iSea, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Blue Marine Foundation και τη συμμετοχή της τοπικής αλιευτικής κοινότητας, εργάζεται στην περιοχή από το 2022 για:

• τη λεπτομερή χαρτογράφηση του λιβαδιού Ποσειδωνίας εντός και πέρα από τα όρια της Προστατευόμενης Περιοχής,
• την κατανόηση της σημασίας του,
• την κάλυψη των κενών γνώσης για τους σημαντικότερους οικοτόπους της περιοχής και τα είδη που υποστηρίζουν,
• την προώθηση της προστασίας τους και
• τη συμμετοχή κι ενδυνάμωση των εμπλεκομένων στη διαχείρισή του.

Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε η εκτίμηση της βιομάζας των ψαριών και της συσχέτισης μεταξύ διαφορετικών ειδών και οικοτόπων με βάση αλιευτικά δεδομένα που συλλέχθηκαν σε συνεργασία με τους ντόπιους αλιείς από το 2023 έως τις αρχές του 2025. Κατά τη διάρκεια 27 αλιευτικών ταξιδιών καταγράφηκαν 68 διαφορετικά είδη που αλιεύτηκαν σε 3 διαφορετικούς οικοτόπους: λιβάδια Ποσειδωνίας, βραχώδεις υφάλους και ροδολιθικά υποστρώματα (τραγάνα), με τις αναλύσεις των δεδομένων να οδηγούν στην αξιολόγηση των τοπικών ιχθυοκοινοτήτων και της βιομάζας τους, στον προσδιορισμό των συσχετίσεων μεταξύ οικοτόπων και ειδών και στον προσδιορισμό των περιοχών αναπαραγωγής τους.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αποδεικνύουν τη ζωτική σημασία προστασίας του «Μπλε Πνεύμονα» της Ανατολικής Μεσογείου για τη διαφύλαξη της θαλάσσιας ζωής στην περιοχή και πέρα από αυτήν, αλλά και την επιβίωση των παράκτιων κοινοτήτων της Λήμνου. Επιβεβαιώνουν επίσης ότι τα λιβάδια Ποσειδωνίας λειτουργούν ως “νηπιοτροφεία”, παρέχοντας καταφύγιο και περιοχές αναζήτησης τροφής για τα πρώτα στάδια ζωής πολλών θαλάσσιων ειδών, ενώ τα υποστρώματα τραγάνας φαίνεται να είναι σημαντικά κατά την ενήλικη περίοδο και την περίοδο αναπαραγωγής τους. Παράλληλα, καθιστούν σαφή τον τρόπο με τον οποίο κάθε οικότοπος παρέχει διαφορετικές συνθήκες που προσελκύει διαφορετικά είδη. Συμπερασματικά, οι τρεις οικότοποι λειτουργούν συμπληρωματικά στη διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας της περιοχής, ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξασφαλιστεί μια ολιστική προσέγγιση στη διαχείρισή τους, ώστε να είναι αποτελεσματική η διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητάς της.

Βασισμένη στον φυσικό της πλούτο, η Λήμνος διατηρεί τον γραφικό της χαρακτήρα και συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία της στον πρωτογενή τομέα, με την αλιεία να αποτελεί σημαντικό μέρος της τοπικής οικονομίας και βασική δραστηριότητα για τα ψαροχώρια της. Ωστόσο, κι εκεί το θαλάσσιο περιβάλλον έρχεται αντιμέτωπο με τις σύγχρονες προκλήσεις, πολλές εκ των οποίων γίνονται αντιληπτές πρώτα από τους ίδιους τους αλιείς, που για την αντιμετώπισή τους συμμετέχουν όλο και πιο ενεργά στη μελέτη του θαλάσσιου περιβάλλοντος και στην προστασία του.

Με τη συνεργασία της τοπικής κοινότητας, οι δράσεις μας στην περιοχή συνεχίζονται, ώστε να αυξηθεί η γνώση μας για τους οικοτόπους και τα είδη της με στόχο την προαγωγή των υπεύθυνων αλιευτικών πρακτικών και την υποστήριξη της μακροπρόθεσμης προστασίας του μοναδικού θαλάσσιου περιβάλλοντος της βορειοανατολικής Λήμνου.