Οι ομορφιές της χώρας μας ξεκινούν από… μεγάλα βάθη. Τις σμίλεψαν βίαιες εκρήξεις από πολυάριθμα ηφαίστεια. Κάποια είναι ακόμα «θυμωμένα», άλλα είναι παγκόσμιοι πρωταθλητές και άλλα είναι δίπλα μας και τα αγνοούμε!
Μια ηφαιστειακή έκρηξη είναι υποβλητική με πολλούς τρόπους: προκαλεί θαυμασμό και δέος μπροστά στην ομορφιά και στο μεγαλείο της φύσης αλλά και φόβο απέναντι στις καταστρεπτικές συνέπειές της. Μια ηφαιστειακή έκρηξη είναι όμως επίσης δημιουργική: γεννά νέα και μάλιστα εύφορα και εντυπωσιακά στην όψη εδάφη, και ένα σημαντικό τμήμα του ελλαδικού χώρου οφείλει τη γοητεία και την ιδιαιτερότητα του τοπίου του ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο. Τα ηφαίστεια διαχρονικά έχουν «σμιλέψει» πολλές περιοχές της χώρας μας. Στις περισσότερες έχουν σβήσει εδώ και χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια αφήνοντας πίσω τα ανεξίτηλα σημάδια τους. Σε κάποιες όμως η δραστηριότητά τους συνεχίζεται ακόμη σήμερα προσφέροντας στους επιστήμονες αλλά και στους «απλούς πολίτες» την ευκαιρία να παρακολουθήσουν «εν δράσει» ένα μέρος των διεργασιών που συντελούνται στο εσωτερικό του πλανήτη μας.
Η δεύτερη φάση ξεκίνησε από το μέσο Πλειόκαινο, πριν από περίπου 3,6 εκατομμύρια χρόνια, και συνεχίζεται ως σήμερα στο νότιο τμήμα του ελλαδικού χώρου. Σε αυτήν ενεργοποιήθηκαν τα ηφαίστεια που εντοπίζονται στην Αριδαία, στη Βόρεια Εύβοια – στις Λιχάδες – και στη Σκύρο, όμως οι πιο διάσημοι «εκπρόσωποί» της είναι τα ηφαίστεια του Νοτίου Αιγαίου, τα οποία σχηματίζουν ένα τόξο που ξεκινάει από τις ακτές της Κορινθίας, στο Σουσάκι, συνεχίζεται στον Αργοσαρωνικό, στα Μέθανα, στον Πόρο και στην Αίγινα, περνάει από τις Κυκλάδες, στη Μήλο και στη Σαντορίνη, και φθάνει ως τα Δωδεκάνησα, στη Νίσυρο και στην Κω.
Το διάπυρο μαγματικό υλικό, με θερμοκρασία που αγγίζει τους 1.250 βαθμούς Κελσίου, προτού φθάσει στην επιφάνεια της γης ονομάζεται μάγμα, ενώ όταν ξεχύνεται σε αυτήν λέγεται λάβα. Από ένα ηφαίστειο εκτινάσσονται διάφορα ηφαιστειακά προϊόντα: στερεά υλικά (συμπαγής λάβα, λατύπες, βολίδες, μύδροι), ρευστά διαλύματα (κυρίως υδρατμοί) και αέριες φάσεις (διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, μεθάνιο, χλώριο, φθόριο κ.ά.)