Ελένη Φαρμάκη : Οξεία Γαστρεντερίτιδα στα παιδιά.

Τι είναι η οξεία γαστρεντερίτιδα;

•      Είναι οξεία φλεγμονή του ανώτερου και κατώτερου πεπτικού συστήματος από λοιμώδεις παράγοντες, όπως είναι οι ιοί και τα μικρόβια.

•         Το συχνότερο αίτιο οξείας γαστρεντερίτιδας στα παιδιά στις ανεπτυγμένες χώρες είναι οι ιοί, που ευθύνονται για το 70-90% των περιπτώσεων. Από τους ιούς συχνότερο είναι ο Rota ιός και ακολουθούν οι εντερικοί αδενοϊοί.

•        Τα συνηθέστερα μικρόβια στα παιδιά στην Ελλάδα είναι η σαλμονέλλα, το καμπυλοβακτηρίδιο, η γερσίνια, η σιγκέλλα, το εντεροπαθογόνο κολοβακτηρίδιο κ.α.

•         Τα παραπάνω μικρόβια αναπτύσονται συνήθως σε τροφές που δεν έχουν πλυθεί, συντηρηθεί ή μαγειρευτεί σωστά και μεταφέρονται μέσω των τροφών αυτών ή του νερού, καθώς και από άνθρωπο σε άνθρωπο λόγω κακών συνθηκών υγιεινής.

Πόσο συχνή είναι;

•         Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία νοσηρότητας στην παιδική ηλικία, μετά τις λοιμώξεις του αναπνευστικού.

•         Στις ανεπτυγμένες χώρες είναι συνήθως μια ήπια νόσος, η οποία όμως ευθύνεται για μεγάλο αριθμό εισαγωγών στο νοσοκομείο, κυρίως παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα;

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι οι εμετοί, οι διαρροϊκές κενώσεις με ή χωρίς αίμα,  ο πυρετός, το κοιλιακό άλγος και η αφυδάτωση.

Τα παιδιά που παρουσιάζουν νωθρότητα ή ευερεθιστότητα, ξηρότητα του στόματος και των χειλέων, έντονο αίσθημα δίψας, αύξηση των σφυγμών και της συχνότητας των αναπνοών πάσχουν από αφυδάτωση. 

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση γίνεται από τον παιδίατρο κυρίως με την κλινική εικόνα. Καλλιέργεια κοπράνων ή άλλες εξετάσεις θα γίνουν ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και την ηλικία του παιδιού.

Πως αντιμετωπίζεται η οξεία γαστρεντερίτιδα;

•         Ο πρωταρχικός σκοπός της θεραπείας  είναι η ενυδάτωση, με στόχο την αναπλήρωση της απώλειας νερού και ηλεκτρολυτών και την αποφυγή της αφυδάτωσης.

•         Στις περιπτώσεις που παράλληλα με την διάρροια υπάρχουν και έμετοι, είναι απαραίτητη η διακοπή της σίτισης, τουλάχιστον για δύο ώρες. Στη συνέχεια αρχίζει σταδιακή χορήγηση υγρών με ρυθμό 5ml (ένα κουταλάκι του γλυκού) ανά 5-10 λεπτά  για μια ώρα, με σταδιακή αύξηση αργότερα της ποσότητας και της συχνότητας.

•         Η ενυδάτωση γίνεται με νερό ή κατά προτίμηση με ειδικά ηλεκτρολυτικά διαλύματα που υπάρχουν στα φαρμακεία για την πρόληψη της αφυδάτωσης. Τα παραπάνω διαλύματα περιέχουν ηλεκτρολύτες, όπως είναι το νάτριο και το κάλιο καθώς και υδατάνθρακες όπως τη γλυκόζη και το άμυλο του ρυζιού.

•         Δεν χορηγούμε τσάι, χυμούς και αναψυκτικά τύπου “κόλα” γιατί αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου και επιδεινώνουν τη διάρροια.

•         Η νοσηλεία στο νοσοκομείο και η ενδοφλέβια ενυδάτωση ενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρό βαθμό αφυδάτωσης, ακατάσχετους εμετούς, απώλεια αισθήσεων.

Χρειάζονται φάρμακα;

Τα αντιβιοτικά σπάνια χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της οξείας γαστρεντερίτιδας, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσο είναι ιογενής και αποδράμει από μόνη της.

Εξαίρεση αποτελεί η γαστρεντερίτιδα από συγκεκριμένα μικρόβια, για τη θεραπεία της οποίας χορηγούνται αντιβιοτικά, μόνο μετά από ιατρική οδηγία.

Φάρμακα που καταστέλλουν εμέτους και διαρροϊκές κενώσεις, όπως και προβιοτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθούν εξατομικευμένα πάντα μετά την οδηγία του θεράποντα ιατρού.

Πότε αρχίζει η επανασίτιση;

•         Η σίτιση αρχίζει αμέσως μετά την ενυδάτωση.

•         Στα βρέφη που θηλάζουν, ο μητρικός θηλασμός δεν διακόπτεται.

•         Γάλα με μειωμένη λακτόζη, συνιστάται όταν οι ασθενείς είναι σοβαρά αφυδατωμένοι, έχουν σημεία υποσιτισμού ή παρουσιάζουν επιδείνωση της διάρροιας μετά την επανεισαγωγή του πλήρους γάλακτος

•         Για τα μεγαλύτερα παιδιά συνιστάται η έγκαιρη επανασίτιση με ισορροπημένη δίαιτα βασισμένη σε τροφές όπως το ψωμί, το ρύζι, οι πατάτες, τα ζυμαρικά, το άπαχο κρέας (κοτόπουλο, μοσχάρι) και ορισμένα φρούτα (πχ μήλο, μπανάνα) και λαχανικά (πχ καρότο).

Πως γίνεται η πρόληψη;

Η πρόληψη μπορεί να επιτευχθεί με την :

•         Τήρηση κανόνων υγιεινής, κυρίως με το πλύσιμο των χεριών και την βελτίωση των αποχετεύσεων.

•         Χορήγηση στα παιδιά παστεριωμένου γάλακτος και καλά πλυμένων, συντηρημένων και μαγειρευμένων κρεάτων, πουλερικών, λαχανικών και αυγών.

•         Εφαρμογή μητρικού θηλασμού στα βρέφη.

•         Για την πρόληψη της γαστρεντερίτιδας από τον ιό Rota συνιστάται εμβολιασμός των βρεφών μέσα στους πρώτους μήνες της ζωής.

Ελένη Φαρμάκη – Μαρινάκη

Παιδίατρος

LimnosReport